Τρίτη 13 Νοεμβρίου 2012

Αγριολούλουδα στις ακτές τις "Μέσα Μάνης"




Βρέθηκαμε σε εκείνον τον τόσο άγριο και όμορφο τόπο για πολύ λίγο και καταλάβαμε δύο απλά πραγματάκια, το πρώτο ότι η φυτοποικιλότητα εδώ είναι τεράστια και ας φαίνεται..."ξερός" και το δεύτερο ότι πρέπει να ξαναπάμε γιατί ίσα που προλάβαμε να καταλάβουμε το πρώτο...!

Crithmum maritimum
Οικ. Apiaceae
κρίθμον το παραθαλάσσιο, κρίταμο, αρμύρα 



 Limonium sp.
Οικ. Plumbaginaceae
Λειμώνιο



Εννοείται βέβαια και ότι θα ξαναπάμε και κυρίως θα αφήσουμε το αμάξι κατα μέρος, να γίνουν δυο-τρεις καλές πεζοπορίες  γιατί μόνο έτσι κάνεις...σοβαρή μελέτη!


Δευτέρα 5 Νοεμβρίου 2012

H Κενταύρεα της Βαράσοβας!


Centaurea heldreichii
Οικ. Asteraceae

Είναι όμορφη, είναι σπάνια, είναι απειλούμενη!

Είναι η ενδημική Κενταύρεα του όρους Βαράσοβα στην Αιτωλοακαρνανία και εμφανίζεται από όλον τον κόσμο και από όλη την Ελλάδα μόνο εκεί!

Η C. heldreichii είναι πολυετής πόα. Οι βλαστοί της καλύπτονται από ένα απαλό & λευκωπό τρίχωμα. Φτάνει μέχρι και τα 30 εκ. μήκος και έχει άνθη ρόδινα – ιώδη που θα έχουμε την τύχη να τα δούμε από τέλος Απριλίου μέχρι και τον Ιούνιο. Είναι φυτό εντομόφιλο, δηλαδή για την μεταφορά της γύρης του παρεμβαίνουν τα έντομα όπως πχ. οι μέλισσες.

Θα τη συναντήσουμε πάνω στις απότομες και απόκρημνες ορθοπλαγιές της Βαράσοβα, σε ρωγμές βράχων και μικρές αναβαθμίδες που σχηματίζουν τα ασβεστολιθικά πετρώματα της περιοχής. Το υψόμετρο που βρίσκεται ποικίλλει από 0 έως 600 μέτρα.

Οι πληθυσμοί της είναι ελάχιστοι...μόνο μερικές χιλιάδες φυτά. Οι επιστήμονες που μελέτησαν τον πληθυσμό του, θεωρούν σαν παράγοντες πίεσης του τον ανταγωνισμό από άλλα είδη & την βόσκηση και σαν κύριο παράγοντα απειλής του τις αναρριχητικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται στην περιοχή μιας και η Βαράσοβα αποτελεί παγκόσμιας εμβέλειας αναρριχητικό κέντρο. Επίσης μια σημαντική απειλή είναι η πιθανή εξόρυξη πέτρας από περιοχές που συναντάται το φυτό κάτι που πρέπει να απαγορευτεί για το μέλλον!

Οι αναρριχητές βέβαια έχουν συλλόγους, έχουν σχολές τις οποίες κανένας, ποτέ (μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον...) δεν ενημέρωσε για την ανάγκη να προσέχουν και να προστατεύουν αυτό το φυτό από όσο μπορούμε να γνωρίζουμε!

Για ακόμα μία φορά επιβεβαιώνεται η άποψή ότι η τρομερή δουλειά που κάνουν ορισμένοι άξιοι σίγουρα επιστήμονες όσο μένει κλεισμένη σε “ακαδημαϊκά στεγανά” δεν πρόκειται να αποδώσει όσων αφορά την ανάδειξη και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος! Το πολύ να γίνουν βήματα μόνο όμως όσον αφορά την...τουριστική εκμετάλλευσή τους, δηλαδή το κέρδος..!

Με βάση τα παραπάνω στο φυτό έχει αποδοθεί ο χαρακτηρισμός ΤΡΩΤΟ (VU) και είναι στα πρόθυρα του να χαρακτηριστεί ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΝ (ΕΝ) σύμφωνα πάντα με το “Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας” (Ελληνική Βοτανική Εταιρεία).


Όμως ο χαρακτηρισμός αυτός αναβαθμίζεται σημαντικά σε ΚΡΙΣΙΜΩΣ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΝ (CR) σύμφωνα με την Red List of Threatened Species του IUCN!


Αξίζει σε αυτό το σημείο να αναφέρω κάτι που πιθανόν να σας ξαφνιάσει...
Το 29,4% των απειλούμενων φυτών της Ελλάδας επιβιώνει σε βραχότοπους ενώ το 23,6% αυτών επιβιώνει σε φρυγανότοπους & θαμνότοπους. Οι παραπάνω περιοχές συχνά προσπερνιούνται και δεν θεωρούνται “ειδυλλιακό” τοπίο...

Αντιθέτως μόλις το 7,4% των απειλούμενων φυτών επιβιώνει σε κλειστά δάση και το 5,8% σε δασικά διάκενα. Τα παραπάνω έρχονται σε αντίθεση με αυτό που λαθεμένα είναι ευρέως πιστευτό. Η φυτική βιοποικιλότητα έχει κι αυτή τους δικούς της κανόνες και μας ξαφνιάζει πολλές φορές...

Η οικογένεια Asteraceae (Compositae) στην οποία ανήκει και η Κενταύρεα μας είναι από τις μεγαλύτερες και πολυπληθέστερες φυτικές οικογένειες με κοσμοπολίτικη εξάπλωση ειδών. Το σύγχρονο όνομα της οικογένεια προέρχεται προφανώς από την ελληνική λέξη αστέρι και έχει να κάνει με το σχήμα του άνθους αυτών των φυτών αλλά και το παλιότερο πάλι έχει να κάνει με το σχήμα του άνθους το οποίο είναι Σύνθετο.

Το γένος Centaurea στο οποίο ανήκει είναι ένα γένος με πάνω από 350 είδη που κυρίως εντοπίζονται βόρεια του Ισημερινού και στο ανατολικό ημισφαίριο. Μάλιστα η περιοχής της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου είναι πλούσια σε είδη αυτού του γένους.

Η ομάδα μας, που δεν μπορεί “να κάτσει στα αυγά της” έχει βρεθεί πολλές φορές στην Βαράσοβα και λόγο καταγωγής, και λόγο αναρρίχησης και προφανώς λόγω...βλάστησης! Τριγυρνάμε, φωτογραφίζουμε, αναγνωρίζουμε και άλλα πολλά... Βρεθήκαμε λοιπόν στην Βαράσοβα και βρήκαμε μπροστά στα μάτια μας την Κενταύρεα, γατζωμένη πάνω στον βράχο και μας κέρασε λίγη από την ομορφιά και την σπανιότητα της.

Περιττό να σας πω ότι η ικανοποίησή μας ήταν τεράστια! 

Δείτε και μόνοι σας:
Centaurea heldreichii
Οικ. Asteraceae






 Αυτό που σκεφτόμαστε τώρα να οργανώσουμε είναι μία “εκστρατεία” που θα θέσει υπό νέους όρους την σχέση Κενταύρεας – αναρριχητών. Μια εκστρατεία που θα συμμετάσχουν οι ίδιοι οι αναρριχητές...ελπίζουμε κάποια στιγμή να έχουμε νέα να σας πούμε επ' αυτού!

>>> update: Απρίλης 2013....εδώ!



Το φωτογραφικό υλικό προέρχεται από την υπό συγγραφή Πτυχιακή Εργασία της μελλοντική Γεωπόνου, Βάλιας Αυλωνίτη, που είναι μέλλος της ομάδας μας. Πληροφορίες και άλλα συναφή "δανείστηκαμε" από:
Την έκδοση της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας “Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας” (Δ. Φοίτος, Θ. Κωνσταντινίδης & Γ. Καμάρη).