Κυριακή 5 Οκτωβρίου 2014

Χλωρίδα της Λυσιμαχείας...(μέρος 1ο)



Ο οικισμός Λυσιμαχεία, καθώς και η ομώνυμη λίμνη, βρίσκεται στον νομό Αιτωλοακαρνανίας.

Αυτό το ήσυχο και όμορφο μέρος, στους πρόποδες του όρους Αράκυνθος, περιβάλλεται από χωράφια, ελαιώνες, λίγους βοσκότοπους και πολύ πράσινο. Βέβαια, ξεχωριστό ρόλο στο τοπίο παίζει η Λίμνη Λυσιμαχεία!


Στη σκιά της "Ψηλής Παναγιάς", στην δροσιά των "Λουτρών" & της "Χέλοβας", στους δασικούς από και προς τον "Αι Νικόλα" και στους ελαιώνες στο "Λιβάδι" αξίωσα να κάνω την πτυχιακή μου εργασία και ιδού ένα πρώτο δείγμα της ανταμοιβής μου...


Smyrnium perfoliatum
οικ. Apiaceae
σμύρνιο



Vinca major
οικ. Apocynaceae
Βίγκα



Anthemis chia
οικ. Asteraceae
Ανθέμιδα



Tussilago farfara
οικ. Asteraceae
Βήχιο



Anchusa officinalis
οικ. Boraginaceae
Βοϊδόγλωσσα



Cistus creticus
οικ. Cistaceae
Λαδανιά



Lupinus angustifolius
οικ. Fabaceae
Λούπινο



Ornithogalum umpellatum
οικ. Hyacinthaceae
ορνιθόγαλο
"Αστέρι της Βηθλεέμ"



Silybum marianum
οικ. Asteraceae
κουφάγκαθο



Symphytum bulbosum
οικ. Boraginaceae
σύμφυτο



Με αυτό το πρώτο δείγμα ξεκινάμε την παρουσίαση ενός πλούσιο υλικού το οποίο συλλέχθηκε κατά τη διάρκεια της πτυχιακής εργασίας με θέμα: "Καταγραφή Αρωματικής και Φαρμακευτικής Χλωρίδας Περιοχής Λυσιμαχείας του νομού Αιτωλοακαρνανίας". 



Υπάρχει πολύς πλούτος, όπου κι αν γυρίσεις το μάτι σου...φυτά, τοπία, ζώα. 

Εμείς επικεντρώνουμε στα αυτοφυή φυτά του τόπου μας κι αλήθεια, τι καλύτερο από το να τριγυρνάς στο χωριό σου, να έρχεσαι σε επαφή με τους ανθρώπους του, να φωτογραφίζεις όμορφα αγριολούλουδα και βότανα... κι όλα αυτά...παίρνοντας το πτυχίο σου!

Σημ.1: Το κείμενο της εργασίας για όποιον ενδιαφέρεται όπως και ο πλήρης χλωριδικός κατάλογος της περιοχής μελέτης διατίθενται εδώ: http://nativeplantsofgreece.blogspot.gr/2014/05/blog-post.html
Σημ.2: Την πανοραμική φωτογραφία της δανειστήκαμε από τον φωτογράφο Νάσσο Μαραγκό. Το εξαιρετικό υλικό του θα το βρείτε εδώ: http://www.panoramio.com/user/5471376?with_photo_id=48544765


Τετάρτη 14 Μαΐου 2014

Καταγραφή Αρωματικής και Φαρμακευτικής Χλωρίδας Περιοχής Λυσιμαχείας του νομού Αιτωλοακαρνανίας

...ένα μεγάλο ταξίδι έφτασε στο τέλος του...

Με αρκετή καθυστέρηση (θα έλεγαν μερικοί...) αλλά με μεράκι και πείσμα τελειώσαν οι σπουδές του ενός και πάμε τώρα για τους υπόλοιπους! "Τιμήσαμε" με πολλούς και διάφορους τρόπους τις σπουδές μας και ετοιμαζόμαστε να τιμήσουμε εξίσου και το πτυχίο μας και για του λόγου το αληθές μοιραζόμαστε μαζί σας την Πτυχιακή Εργασία στην οποία στην κυριολεξία αφιερώσαμε πολύ χρόνο και πολύ δημιουργικότητα... Άλλωστε αποτελούσε και τον τελευταίο συνδετικό κρίκο με την "φοιτητική ζωή"! 

Το θέμα; Τι άλλο...πέρα από τα αυτοφυή φυτά;

"Καταγραφή Αρωματικής & Φαρμακευτικής Χλωρίδας περιοχής Λυσιμαχείας του νομού Αιτωλοακαρνανίας"

Σαρώσαμε μια περιοχή την οποία αγαπάμε και από την οποία καταγόμαστε, μελετήσαμε όλη την αυτοφυή χλωρίδα της, την καταγράψαμε και συγκεντρώσαμε εξαιρετικά πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

Έπειτα ταυτοποιήσαμε τα φυτά και ξεχωρίσαμε από όλο αυτό το υλικό τις κατηγορίες φυτών εκείνες που ενδιέφεραν περισσότερο με βάση το θέμα της μελέτης, μετά από βιβλιογραφική έρευνα:

- Αρωματικά & Φαρμακευτικά Φυτά
- Εδώδιμα Λαχανευόμενα Φυτά
- Φαρμακευτικά φυτά σύμφωνα με την "λαϊκή ιατρική"
- Μελισσοτροφικά φυτά

Νομίζουμε ότι έγινε η αρχή για την δημιουργία μιας "Βάσης Δεδομένων για την Χλωρίδα της Αιτωλοακαρνανίας" πράγμα που αποτελεί για εμάς κάτι σαν...όραμα! Βέβαια, απέχουμε πάρα πολύ από την υλοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος -το οποίο δεν εξαρτάται μόνο από εμάς άλλωστε- οπότε για την ώρα ας χαρούμε την απόκτηση του πτυχίου μας!

Αν ενδιαφέρεστε να διαβάσετε την πτυχιακή μελέτη, θα βρείτε το αρχείο εδώ!
(Σημείωση: οι σελίδες 62 έως 75 είναι κενές διότι "καταλαμβάνονται από τον "Χλωριδικό Κατάλογο" της Περιοχής Μελέτης, μικρό το κακό μιας και σας το δίνουμε χώρια)

Αν ενδιαφέρεστε να δείτε το "Χλωριδικό Κατάλογο" της περιοχής μελέτης, θα βρείτε το αρχείο εδώ!

>>> οι παραπάνω σύνδεσμοι είναι για όσους έχουν λογαριασμό στην Google...μέχρι να ανέβει και κάπου αλλού για όλους τους ενδιαφερόμενους!

Το επόμενο διάστημα θα ανεβάσουμε σιγά σιγά ολόκληρο το υλικό που αποκτήθηκε από αυτή την μελέτη! Περιμένουμε σχόλια, παρατηρήσεις και επισημάνσεις αν έχουμε κάνει λάθη ή αν έχουμε παραλείψει κάτι...


Παρασκευή 11 Απριλίου 2014

Η Αφροξυλιά ή αλλιώς...Σαμπούκος

Η Αφροξυλιά ή αλλιώς Σαμπούκος (Sambucus nigra L. οικ. Caprifoliaceae/ Adoxaceae) είναι ένας φυλλοβόλος θάμνος ή μικρό δέντρο που απαντάται συχνά στη χώρα μας τόσο σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές όσο και σε παραθαλάσσιες αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο.

Θα συναντήσουμε πολλές αναφορές γι αυτό το φυτό τόσο στην βιβλιογραφία της παραδοσιακής "λαϊκής ιατρικής" της χώρας μας αλλά και σε όλη την Ευρώπη.

Διάφορα στοιχεία

Είναι φυτό γνωστό για τις ιδιότητές του από τα αρχαία χρόνια. Το αναφέρει ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός! Το αναφέρει και ο Διοσκουρίδης!

Αναφέρεται ως βότανο για το κρυολόγημα, για την γρίπη και για τα συμπτώματά τους όπως τον βήχα, τον πυρετό, τα φλέγματα, την καταρροή κ.α. Μάλλον από τα παραπάνω προέκυψε και ο χαρακτηρισμός ως "γιατρικό του στήθους του λαού". Ακόμα φαίνεται πως η χρήση του φυτού αύξανε την εφίδρωση και την ούρηση και αυτό βοηθούσε στην απομάκρυνση άχρηστων υλικών από τον οργανισμό και την "αποτοξίνωση".

Εμείς, εντοπίσαμε την Αφροξυλιά αρχικά στα δάση την Ευρυτανίας και έπειτα στο Ληλάντιο Πεδίο στην Εύβοια. Μάθαμε και ενημερωθήκαμε για το φυτό αυτό, γευτήκαμε το υπέροχο λικέρ και τη μαρμελάδα του!



Ας γνωρίσουμε από πιο κοντά αυτό το φυτό... 
Αυτά που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο είναι σαφώς περιληπτικά. Για περαιτέρω εμβάθυνση και για ασφαλή χρήση κρίνεται σκόπιμη η αναζήτηση και μελέτη της βιβλιογραφίας την οποία συμβουλευτήκαμε και εμείς και παραθέτουμε στο τέλος του άρθρου. 


Ταξινόμηση

Βασίλειο:         PLANTAE
Υποβασίλειο:   Tracheobionta
Άθροισμα:       Spermatophyta
Υποάθροισμα: Magnoliophyta
Κλάση:           Magnoliopsida
Υποκλάση:      Asteridae
Τάξη:              Dipsacales
Οικογένεια:     Caprifoliaceae
Γένος:             Sambucus L.




Ονομασίες

Ελληνικές: Αφροξυλιά, Κουφοξυλιά, Φροξυλιά κ.α
Αγγλική: Elderberry, European elder

Ετυμολογία

Το όνομα αφροξυλιά/κουφοξυλιά αποδίδει ένα χαρακτηριστικό του φυτού που είναι ή ελαφριά "ψίχα" που έχει στο εσωτερικό των βλαστών του.

Βοτανική Περιγραφή

Φύλλα: Σύνθετα, μεγάλα, πράσινα με 5 λογχοειδή & οδοντωτά φυλλάρια
Άνθη: Μικρά, λευκά-λευκοκίτρινα σε μεγάλη σύνθετη ταξιανθία σκιάδιο-κόρυμβος, ερμαφρόδιτα, αρωματικά
Καρπός: μικρές, μαύρες ράγες με βαθύ μοβ-βυσσινί σάρκα
Φλοιός: ανοιχτόχρωμος, έχει σχισμές και λευκά φακίδια



Χρησιμοποιούμενα μέρη

Για διαφορετικούς σκοπούς και με διαφορετικό τρόπο & δοσολογία αναφέρεται ότι χρησιμοποιούνται τα άνθη, ο φλοιός, οι καρποί & τα φύλλα του φυτού.

Χημικά συστατικά

Άνθη: φλαβονοειδή, τανίνες, αιθέριο έλαιο, υδροκυανικό γλυκοσίδιο σαμπουνιγκρίνη
Καρποί: ιμβερτοσάκχαρο, φυτικά οξέα, τανίνη, βιταμίνες Α.C & Ρ,  ανθρακοκυανικές χρωστικές ουσίες, ίχνη αιθέριου ελαίου

Φαρμακευτικές ιδιότητες

Αναφέρονται οι εξής:

Αντιφλεγμονώδης δράση
Καθαρτική δράση
Εφιδρωτική δράση
Διουρητική δράση
Αποχρεμπτική δράση
και άλλες...

Η Αφροξυλιά ήδη προτείνεται ως είδος που μπορεί να καλλιεργηθεί από "πολλούς και διάφορους". Δεν έχουμε λόγο να διαφωνήσουμε όμως οφείλουμε να εκφράσουμε τη θέση μας ότι πρέπει αυτό το θαυμάσιο αυτοφυές φυτό να αξιοποιηθεί και να μελετηθούν οι ντόπιοι πληθυσμοί του και όχι απλά να εισάγονται δενδρύλλια από το εξωτερικό χωρίς να υπάρχει επαρκής γνώση για την ποιότητα και τα χαρακτηριστικά τους.


Λίγες ακόμα πληροφορίες...

Προτιμά κυρίως υγρά και ηλιόλουστα μέρη. Στα χωριά πλέον θεωρείται "ζιζάνιο" και ξεπατώνεται από τους μπαξέδες!

Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα με μοσχεύματα και πιο δύσκολα με σπόρο. Εμείς πειραματιζόμενοι με μοσχεύματα αποκτήσαμε δεκάδες νέα φυτά! Και ίσως σύντομα να αποκτήσουμε και την πειραματική μας καλλιέργεια!

Μέχρι στιγμής δεν έχουμε παρατηρήσει τίποτα που να μας καταδεικνύει ότι χρήζει φυτοπροστασίας. Πάνω σε αυτό σίγουρα και εμείς χρειαζόμαστε περισσότερη μελέτη και πειραματισμό.

Αν θέλουμε να συλλέξουμε άνθη και φύλλα τότε να το αναζητήσουμε άνοιξη & αρχές καλοκαιριού ενώ οι ώριμοι καρποί συλλέγονται τέλος Αυγούστου και Σεπτέμβρη. ΠΡΟΣΟΧΗ: Να συλλέγεται τους καρπούς μόνο ώριμους και όχι άγουρους. Οι άγουροι (πράσινοι...) είναι τοξικοί! 

Για την σύνταξη αυτής της ανάρτησης χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από:
- αντίστοιχο άρθρο στο www.ftiaxno.gr με πληροφορίες βασισμένες στο "The Encyclopedia of Medicinal Plants: A Practical Reference Guide to over 550 Key Herbs and Their Medicinal Uses" του Andrew Chevallier 
- αντίστοιχο άρθρο στο www.herb.gr με πληροφορίες από τον Κουβάτσος Φίλιππος, Κλινικός διαιτολόγο-διατροφολόγο
- την WIKIPEDIA: http://en.wikipedia.org/wiki/Sambucus_nigra
- την έγκυρη βάση δεδομένων PFAF στο: http://www.pfaf.org/user/plant.aspx?LatinName=Sambucus+nigra

Αν επιθυμείτε τη βοήθειά μας για μία πιο εξειδικευμένη έρευνα πάνω σε αυτό το φυτό και την εγκατάσταση τους σε καλλιέργεια, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας! 

Σημείωση: Αν σκέφτεστε να χρησιμοποιήσετε το φυτό αυτό, μέρη του ή προϊόντα που προέρχονται  από αυτό ως "φάρμακο" κάντε το με δική σας ευθύνη αφού συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό και μη βασιστείτε απλά στις πληροφορίες αυτού του άρθρου!